Przełęcz Łupkowska

Przełęcz Łupkowska stanowi bardzo ważną granicę – dzieli Karpaty Zachodnie od Karpat Wschodnich. Ale to nie koniec. Bo podział geograficzno-przyrodniczy to jedno, istotna jest jednak przede wszystkim rola Przełęczy w działaniach strategiczno-politycznych. A tę odegrała niemałą, bo strategiczną. Znajdując się na granicy, była punktem szczególnie newralgicznym, a tunel, który tam się znajdował (i znajduje nadal, choć odbudowany po całkowitym zniszczeniu), podobnie jak z reguły mosty, był takim celem, który podczas wojny powinien jako pierwszy zniknąć z powierzchni ziemi.

Obecnie Przełęcz Łupkowska jest przejezdna, choć w chwili obecnej można z powodzeniem przechodzić przez tunel kolejowy, który się na niej mieści, gdyż lata temu wstrzymano na linii Zagórz – Medzilaborce kursowanie pociągów. A sama droga kolejowa była bardzo istotna, łączyła bowiem nie tylko wspomniane dwa wyżej miasta. Przełęcz znajdowała się bowiem na trasie Pierwszej Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej, ukończonej w roku 1872, łączącej Budapeszt z Twierdzą Przemyśl. Szczególne znaczenie odegrała ona podczas pierwszej wojny światowej, kiedy trzykrotnie oblężony Przemyśl musiał się bronić i gdy bili się o niego Węgrzy z Rosjanami.

Dziś warto dojechać do Nowego Łupkowa i wybrać się pieszo w stronę tunelu. Można go nawet przejść – to niemałe przeżycie, zwłaszcza, że liczy on ponad 400 metrów, a gdy się z niego wychodzi z drugiej strony, jest się już na Słowacji.